دانشگاه ها از آن جهت که نقشی تربیتی در کارکرد نخبگان فکری جامعه دارند وباید به عنوان قوه عاقله کشور،نقش پزشک برای درمان کارکردهای سایر نهادها وسازمان های تربیتی را ایفاکنند، از اهمیت خاصی برخوردارند.
برای آسیب شناسی نظام تعلیم وتربیت اول باید اجزا و روابط این نظام را شناخت ودر مرحله بعد آسیب هر کدام از اجزا ودر ادامه آسیب های روابط این اجزا را مورد ارزیابی قرار داد.
گرچه در نگاه اول ذهن ها متوجه اموزش و پرورش می شود، ولی واقعیت این است که تعلیم وتربیت محصول ارتباط انسان با همه انسان ها وهمه سازمان ها ونهادهای جامعه است ودر شرایط موجود محصول حضور افراد در فضای مجازی می باشد.
از این روی، آسیب شناسی تعلیم وتربیت نیازمند بحثی طولانی است.
حسن بنیانیان، دبیر کمیسیون فرهنگی شورای انقلاب فرهنگی گفت: اولین نهاد، تعلیم وتربیت خانواده است که شخصیت افراد در آنجا شکل می گیرد. همه نصایح پدر ومادر خواهر وبرادر وسایر اعضا در تربیت کودکان تاثیر گذار است، همانطور که جو خانواده، گفتگوهای غیر مستقیم ،تابلو نصب شده روی دیوار، گفتوگوهایی که افراد در تلفن باهم دارند در یک بستر تربیت طبیعی تاثیر گذار است. اگر فضای اصلی خانواده در اسارت رسانه های داخلی وخارجی وفضای مجازی قرار گیرد در این شرایط پدر مربی وتعلیم دهنده نخواهد بود بلکه پدر مسئول خریدخانه و مادر سر آشپز می شود.
بنیانیان مدرسه را دومین نهاد تربیتی خواند و افزود: دومین نهاد تربیتی که می تواند نقشی اساسی در تقویت نهاد خانواده ویا جبران کاستی های خانواده داشته باشد، مدرسه است.که متاسفانه بدلیل کم توجهی عمیق دولت ها، مجالس شورای اسلامی و کلیت حاکمیت دچار کاستی های گسترده، و روند کیفی آن همچنان رو به نزول است.
وی در مورد تاثیر رسانه ها بر تعلیم خانواده بیان کرد: سومین نهاد تربیتی رسانه های مدرن،از جمله صدا وسیما، ماهواره ها و فضای مجازی است که در مجموع نقش آن ها، تاثیری مخرب در اعتقادات، اخلاق ورفتار مخاطبین ایفا می کند.
وی همچنین افزود: دانشگاه ها از آن جهت که نقشی تربیتی در کارکرد نخبگان فکری جامعه دارند وباید به عنوان قوه عاقله کشور،نقش پزشک برای درمان کارکردهای سایر نهادها وسازمان های تربیتی را ایفاکنند، از اهمیت خاصی برخوردارند.
وی در ادامه با عنوان کردن دانشگاه بعنوان چهارمین نهاد اظهار داشت: بی توجهی عمیق دولت های بعد از انقلاب و بی تفاوتی نمایندگان مردم نسبت به تحولات فرهنگی جامعه، مشکلات ریشه ای علوم انسانی وارداتی می باشد که جو غالب تدریس اساتید است و اجازه نداده اند آرزوی دیرینه امام ورهبری برای اسلامی شدن محیط دانشگاه ها تحقق یابد.
بنیانیان از نقش موثر علم و فناوری مدرن در تحولات جامعه عنوان کرد و افزود: پنجمین نهاد موثر در تعلیم وتربیت جامعه حوزه های علمیه، مسجد، منبر، هیئت ومجموعه عناصر نهاد دین است.که در گذشته نقش اول در تحولات فرهنگی را ایفا داشته است ودر ۲۰۰ سال اخیر با روی کار آمدن سازمان های مدرن بهتدریج به حاشیه رفته است، این انزوا بیش از آنکه ریشه در استقرار نهاد های مدرن باشد، نتیجه کم تحرکی وغفلت درونی روحانیون بزرگوار برای درک شرایط موجود وندیدن نقش علم وفناوری مدرن در تحولات جامعه می باشد.
وی با اشاره به جلوگیری از نفوذ رسانه های جهانی گفت:اگر حوزه های علمیه با درک شرایط زمان با سرعت، نشست های علمی اضطراری برای چاره اندیشی به منظور احیا مساجد،تقویت حضور عالمان دینی در نظام، تصمیم گیری مردم، نقش آفرینی در رسانه های مدرن ومشارکت در بازسازی نظام های اجرایی دولت ها برگذار نکنند، طبیعی است با رشد روز افزون نفوذ رسانه های جهانی، ضربه سنگینی بر نقش آفرینی دین الهی برای حضور در زندگی روزمره خواهیم خورد.
دکتر بنیانیان معتقد است:عامل مهم دیگری که در همه تحلیل های نخبگان فکری وفرهنگی از نظر ها دور می ماند، نقش تربیت کنندگی غیر مستقیم همه سازمان های سیاسی، اقتصادی، قضایی، بهداشتی ودرمانی،نظامی، انتظامی ایفا می کنند ومعمولابدان بی توجهی می کنیم.کافی است روی این سوال ها فکر کنیم
آیا نظام مالیاتی ما به راستگویان پاداش می دهد یا دروغگویان؟ آیا کارکرد نظام انتخاباتی ما،سلامت نفس نمایندگان مجالس و شورا ها راتقویت میکند یا تخریب؟ آیا حضور در کسوت وزیر،استانداری، فرمانداری،مدیرکلی وسایر مدیریت،مردم دوستی،عشق به خدمت،تواضع،سعه صدر و.....راتقویت می کند یا تضعیف؟
تمرکز روی این سوالات است که اهمیت توجه به کارکرد فرهنگی همه مدیران در همه سازمان در همه سطوح روشن می سازد.ومتوجه می شویم،چرا رهبری می فرماید همه مدیران موظفند برای تصمیمات مهم خود پیوست فرهنگی واجتماعی تهیه کنند.
این استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه فرهنگ در پاسخ سوالمان (اما چه باید کرد؟) بیان داشت: قدم اول ،تلاش برای فهم این مطلب از سوی مدیران ارشد سازمان امور اداری کشور است، همانطور که یک پزشک متخصص اول باید طی هفت سال به عنوان پزشک عمومی تمامی نظام های تشکیل دهنده نظام بدن یک نگاه علمی به بدن پیدا کنند بعد دوره تخصصی را طی کنند.با همین دلیل باید بپذیریم، هرکس در نظام اجرایی کشور بخواهد به عنوان وزیر، استاندار، مدیرکل، فرماندار، امام جمعه و......نقش آفرینی کند نخست باید دانش علمی ونه تجربی از سه مقوله سیاست،اقتصاد،فرهنگ پیدا کند.تا وقتی مسولیت پیدا کرد این حداقل فهم از پیچیدگی اقتصاد، سیاست وفرهنگ اورا متقاعد کند که در هنگام تصمیم گیری باید از عالمان متعهد این عرصه ها دعوت به کمک نمایند،این فهم اولیه لازمه درک اهمیت موضوع تربیت وفرهنگ است.
بنیانیان دومین قدم مهم در اصلاح تعلیم و تربیت را شکل گیری یک نظام ارزیابی ومطالبه کننده علمی دانست و اظهاراتش را اینگونه بیان کرد: قدم مهم دوم، شکل گیری یک نظام ارزیابی ومطالبه کننده علمی است از کارکرد فرهنگی همه وزارت خانه ها ودو قوه مقننه و قضاییه است.
این مرکز رصد باید فراقوهای به نهاد رهبری، یا مجلس خبرگان یا مجمع تشخیص مصلحت وابسته شود وسالانه تحولات شاخص های کلان فرهنگی را اندازه گیری وروند تحولات شاخص ها را منتشر کنند.
قدم سوم،تعریف شاخص های کاربردی فرهنگی برای اموزش و پرورش، دانشگاه ها،رسانه ملی،مساجد و...است.واعلام نتایج سالانه برحسب هر شهرستان است.
قدم چهارم،پیش بینی سازوکار های تشویقی و تنبیهی برای مدیران در همه دستگاه های حکومتی است.
بدین ترتیب احتمال می رود که فرهنگ از مظلومیت خارج وانسان های فعال در عرصه فرهنگ قدرت پیدا کنند، معلمین شناخته شوند، فاجعه کم سوادی وبی تعهدی بعضی از معلمان، اساتید، تخریب های بعضی از روحانیون در کنار خدمات خیل عظیم معلمان دلسوز، استادان فداکار ،روحانیون انقلابی و مظلوم و......مدنظر قرار گیرد؛ وجامعه وافکار عمومی برای ضرورت اعمال مدیریت عالمانه در فضای مجازی آماده شود.
خبرنگار: حدیث محمدگلی
نظر شما